آلودگیها و گرد و غبار جزئی از زندگی روزمره ما هستند که به طور مداوم با آنها روبرو هستیم. فرشها به عنوان یکی از اجزای اساسی منزل، از این آلودگیها مستثنی نیستند. ما روی این فرشها راه میرویم، مینشینیم، غذا میخوریم و زندگی میکنیم، بنابراین طبیعی است که نیاز به شستشوی دورهای داشته باشند. در مورد فرشهای ماشینی، شستشو نسبتاً ساده است و میتوان آنها را به راحتی در خانه شست یا به قالیشویی سپرد.
اما شستن فرش دستباف قدیمی چالشهای خاص خود را دارد. این فرشها به دلیل ارزش هنری و مادی، نیازمند دقت و توجه ویژهای هستند. آیا میتوان فرشهای دستباف را همانند فرشهای ماشینی شست؟ چه نکاتی باید در هنگام شستشوی این فرشها مدنظر قرار گیرد؟ آیا بهتر است این فرشها را به قالیشویی تخصصی بسپاریم یا میتوان آنها را در خانه شست؟ در این مقاله به بررسی این سوالات خواهیم پرداخت و بهترین روشها برای شستن فرش دستباف قدیمی را معرفی خواهیم کرد. اگر شما نیز به دنبال پاسخ این سوالات هستید، با ما همراه باشید تا به نکات کلیدی و مهم در این زمینه پی ببریم.
قالیشویی سروش یکی از معتبرترین مراکز شستشوی فرشهای دستباف و ماشینی است که با بهرهگیری از تکنولوژیهای مدرن و تیمی متخصص، خدماتی با کیفیت و دقیق ارائه میدهد. این قالیشویی به مراقبت ویژه از فرشهای ارزشمند شما اهمیت میدهد و تضمین میکند که فرشهای شما در بهترین شرایط ممکن تحویل داده شوند.
معرفی کلی فرش دستباف قدیمی
فرش از دیرباز زینت بخش منازل ایرانیها بوده و قالیبافی به عنوان یکی از هنرهای اصیل ایرانی شناخته میشود. این هنر نه تنها نشانگر فرهنگ و هنر اصیل ایرانی است، بلکه نمادی از تاریخ و هویت این سرزمین به شمار میآید. فرشهای دستباف ایرانی، که با دقت و هنرمندی به دست قالیبافان ماهر بافته میشوند، ارزش بالایی دارند و همواره مورد توجه ایرانیان و خارجیان قرار گرفتهاند. این فرشها به خاطر طرحها و نقوش زیبا، رنگهای زنده و الیاف با کیفیت خود شناخته میشوند.
فرشهای دستباف ایرانی از مواد طبیعی مانند پشم، ابریشم و پنبه بافته میشوند و به همین دلیل نیازمند مراقبتهای ویژهای هستند تا بتوانند طول عمر و زیبایی خود را حفظ کنند. نگهداری منظم و مرتب از این فرشها شامل تمیزکاری دورهای، جلوگیری از نور مستقیم خورشید و حفاظت در برابر رطوبت و آفات میشود. شستن فرش دستباف قدیمی نیز باید با دقت و توجه خاصی انجام شود تا به ساختار و رنگهای آن آسیبی نرسد. با رعایت نکات مراقبتی، میتوان از این آثار هنری ارزشمند برای نسلهای آینده نیز بهره برد و از زیبایی و اصالت آنها لذت برد.
برای مطالعه مقاله تمیز کردن فرش دستبافت و آموزش تکنیک آن می توانید کلیک کنید.
مراحل شستن فرش دستباف قدیمی در خانه
شستن فرش دستباف قدیمی نیاز به دقت و توجه ویژهای دارد. این نوع فرشها به دلیل ارزش هنری و تاریخی خود باید با مراقبت بیشتری شسته شوند تا آسیب نبینند و زیبایی و دوام خود را حفظ کنند. در ادامه، مراحل شستشوی فرش دستباف قدیمی در خانه به طور کامل توضیح داده شده است.
گردگیری و غبارروبی
اولین مرحله از شستشوی فرش دستباف در خانه، گردگیری است. فرشهای دستباف به دلیل ساختار خاص خود، گرد و خاک را به خود جذب میکنند. این گرد و خاک نه تنها باعث کدر شدن فرش میشود، بلکه در میان ساختار فرش نفوذ کرده و در صورت گردگیری نشدن، در حین شستشو به شکل گل درآمده و به گرههای فرش میچسبد. این گل به مرور زمان باعث پوسیدگی فرش شده و از عمر مفید آن میکاهد.
برای گردگیری فرش دستباف، ابتدا از جاروبرقی با قدرت مکش مناسب استفاده کنید تا گرد و خاک از لابلای پرزهای فرش خارج شود. حداقل دو بار با جاروبرقی این کار را انجام دهید. در زمانهای قدیم، فرش را از جایی آویزان میکردند و با یک تکه چوب به آن ضربه میزدند تا گرد و خاک خارج شود، اما این روش میتواند به ساختار فرش آسیب برساند و باید با ملایمت و احتیاط انجام شود.
آزمایش ثبات رنگ فرش
قبل از شستشوی فرش دستباف، باید ثبات رنگ آن بررسی شود. اگر فرش دستباف ثبات رنگی نداشته باشد، در حین شستشو رنگ پس میدهد که هم کیفیت و قیمت آن را کاهش میدهد و هم اصلاح آن بسیار دشوار است. برای این کار، یک پارچه نخی سفید را با کمی آب ولرم خیس کنید و روی قسمتهایی از فرش که احتمال میدهید رنگ پس دهند بکشید.
اگر پارچه رنگ گرفت، بهتر است فرش را به قالیشویی ببرید و به آنها اعلام کنید که فرش رنگ پس میدهد. قالیشوییها از روشهای خاصی برای شستشوی این گونه فرشها استفاده میکنند. اگر پارچه رنگی نشد، میتوانید با خیال راحت فرش را بشویید.
تهیه محلول شستشو
فرشهای دستباف عموماً از الیاف طبیعی مانند پشم، پنبه و ابریشم ساخته میشوند، بنابراین نمیتوان از شویندههای قوی و قلیایی برای شستشوی آنها استفاده کرد. پودرهای شستشوی دستی نیز مناسب نیستند، زیرا باعث خشک و مجعد شدن الیاف فرش میشوند. بهترین ماده برای شستشوی فرش دستباف، شامپو فرش یا مایع ظرفشویی است. برای تهیه محلول شستشو، حجم مناسبی از شامپو فرش یا مایع ظرفشویی را در یکی دو لیتر آب حل کنید و مقداری نمک به آن اضافه کنید. این محلول آماده استفاده برای شستشوی فرش خواهد بود.
خیس کردن فرش
هرگز از آب گرم برای شستن فرش دستباف استفاده نکنید، زیرا باعث پخش شدن رنگهای فرش میشود. حتی اگر قسمت کوچکی از فرش رنگ پس بدهد، مشکلات زیادی ایجاد میشود. فرش دستباف را در جایی شیبدار و در جهت خواب پرزهای فرش پهن کنید تا در حین شستشو، آب به راحتی از آن خارج شود. سپس فرش را با آب سرد و نهایتاً ولرم رو به سرد، کاملاً خیس کنید. اجازه بدهید آب به تمام قسمتهای فرش نفوذ کند و بعد روند شستشو را آغاز کنید.
شستن فرش
بعد از اینکه فرش کاملاً خیس شد و محلول شستشو آماده شد، با کمک یک برس دسته بلند نرم، محلول شستشو را بر روی فرش بمالید. هرگز از برسهای سفت و سخت استفاده نکنید، زیرا باعث کنده شدن پرزهای فرش میشوند. برس را در جهت خواب فرش بر روی آن بکشید تا جهت الیاف فرش به هم نخورد. اجازه بدهید چند دقیقهای کف بر روی فرش باقی بماند تا کاملاً آلودگیها را در خود حل کند.
آبکشی فرش
پس از شستشو، فرش را با آب سرد به خوبی آبکشی کنید تا تمامی کف و محلول شستشو از فرش خارج شود. آبکشی باید کامل و دقیق انجام شود تا هیچ باقیماندهای از محلول شستشو روی فرش باقی نماند. اگر احساس میکنید فرش هنوز تمیز نشده است، میتوانید بعد از یک دور آبکشی، شستشوی فرش را دوباره تکرار کنید. پس از پایان شستشو، باید فرش را کاملاً آبکشی کنید. سعی کنید حتماً با گذاشتن شیلنگ آب در قسمت زیرین فرش، زیر آن را نیز آبکشی کنید، زیرا آلودگیها و کفها در حین شستشو به پشت فرش انتقال پیدا میکنند.
آبگیری و خشک کردن فرش
بعد از آبکشی، فرش را یکی دو ساعت به حال خود بگذارید تا آبهای اضافی از آن خارج شود. هرگز فرش را لوله نکنید، زیرا ممکن است برخی قسمتهای کوچک آن رنگ پس بدهند و کل فرش را خراب کنند. اگر فرش را در یک جای شیبدار شسته باشید، بعد از چند ساعت کل آبهای اضافی آن خارج میشود. سعی کنید با چند پارچه نخی سفید، خشک و ضخیم و حتیالامکان یک حوله سفید، پرزهای فرش را آبگیری کنید. فرش را در سایه آویزان کنید تا خشک شود. هرگز فرش دستباف را جلوی نور مستقیم آفتاب آویزان نکنید. فرش را از ریشههای آن آویزان نکنید، بهتر است فرش را به صورت عرضی آویزان کنید. این کار احتمال تغییر رنگ ریشه در هنگام خشک شدن فرش را کاهش میدهد.
بازگرداندن حالت پرزهای فرش
بعد از اینکه فرش کاملاً خشک شد، میتوانید با کمک یک برس نرم و کوچک، جهت پرزهای قالی را که ممکن است در هنگام شستشو به هم خورده باشند، اصلاح کنید.
نتیجه گیری
شستشوی فرش دستباف قدیمی در خانه نیازمند دقت و مراقبت ویژهای است. این فرشها که نمایانگر هنر، فرهنگ و تاریخ اصیل ایرانی هستند، به خاطر استفاده از مواد طبیعی مانند پشم، ابریشم و پنبه و طرحها و نقوش زیبا، ارزش هنری و مادی بالایی دارند. به همین دلیل، شستشوی صحیح آنها اهمیت زیادی دارد.
مراحل شستشوی این فرشها شامل گردگیری و غبارروبی، آزمایش ثبات رنگ، تهیه محلول شستشو، خیس کردن فرش، شستشو با برس نرم، آبکشی دقیق و نهایتاً آبگیری و خشک کردن در سایه است. رعایت این مراحل، باعث حفظ کیفیت و دوام فرش میشود و از آسیبدیدگی آن جلوگیری میکند. مراقبت منظم از فرشهای دستباف قدیمی، نه تنها به حفظ زیبایی و اصالت آنها کمک میکند، بلکه باعث میشود این آثار هنری ارزشمند برای نسلهای آینده نیز به یادگار بمانند. با توجه به نکات ذکر شده، میتوان از این فرشها برای سالیان طولانی لذت برد و از زیبایی و اصالت آنها بهرهمند شد.
